Najczęściej proces ten zaczyna się bardzo powoli, wręcz niezauważalne, a ujawnia się nagle i z dużą siłą. Objawy Wypalenia zawodowego mają ogromny wpływ na życie zawodowe, relacje ze znajomymi, związki partnerskie i funkcjonowanie jednostki w rodzinie oraz czas wolny.
Prawdopodobieństwo wystąpienia zjawiska wypalenia w Twoim przypadku zależy od Twojego nastawienia do pracy i oczekiwań, jakie z nią wiążesz. Osoby, które rozpoczynając pracę wyobrażają sobie, że będzie ona „wymarzona”, angażują się ponad siły oczekując wspaniałych rezultatów, są bardzo narażone na wypalenie. Zderzenie z rzeczywistością budzi reakcje zgoła odwrotne – nazywane syndromami wypalenia zawodowego.
Oto, jakie czynniki wymienia się, jako szczególnie ważne w budowie syndromu:
- wyolbrzymianie porażek, życzeniowa interpretacja wydarzeń, nadmierna racjonalizacja, defensywna postawa wobec trudności;
- stawianie sobie zbyt wysokich wymagań przy niewielkich możliwościach wpływu na sytuację;
- działania niezgodne ze swoimi wartościami,
- nadmiarowe zachowania agresywne lub uległe w różnych rolach (dom, praca, sytuacje społeczne);
- brak lub mała dbałość o swoje ciało, dietę, ćwiczenia fizyczne;
- zaniedbywanie rozwoju zawodowego;
- brak partnerskich relacji i systemu wsparcia, zaniedbywanie intymności, sztywność ról;
- brak lub słaba organizacja czasu prywatnego i czasu pracy.
A oto sygnały ostrzegawcze pojawiania się syndromu wypalenia zawodowego:
- poczucie przepracowania, brak chęci do pracy;
- niechęć wychodzenia do pracy;
- poczucie izolacji, osamotnienia;
- postrzeganie życia jako ponurego i ciężkiego;
- negatywne postawy wobec klientów;
- brak cierpliwości, drażliwość, poirytowanie na gruncie rodzinnym;
- częste choroby;
- negatywne, ucieczkowe, a nawet samobójcze myśli.
Teraz przyjrzyj się, jak rozwija się wypalenie zawodowe w 3 stopniach.
1. Stopień pierwszy - stadium ostrzegawcze, dominują uczucia przygnębienia, irytacji. Mogą pojawić się ustępujące bóle głowy, przeziębienia, kłopoty z bezsennością. Aby powrócić do prawidłowego funkcjonowania na tym etapie zazwyczaj wystarczające jest zmniejszenie obciążenia pracą, krótki wypoczynek, jakieś hobby.
Propozycje książkowe na tym etapie wypalenia zawodowego:
2. Stopień drugi. Syndrom trwa dłuższy czas, jest bardziej stały, pojawia się drugi stopień, oto jego charakterystyczne objawy: gorsze wykonywanie zadań, brak szacunku i wręcz pogardliwa postawa wobec innych osób, częste wybuchy irytacji. Interwencja na tym etapie wymaga już zdecydowanie większego wysiłku i bardziej zdecydowanych kroków. Może okazać się, że niezbędny będzie dłuższy urlop, regeneracja sił przez oddanie się czynnościom niezwiązanym z pracą a sprawiającym przyjemność (hobby).
Propozycje książkowe na tym etapie wypalenia zawodowego:
3. Stopień trzeci, to chroniczność syndromu. Następuje pełny rozwój objawów fizycznych, psychicznych i psychosomatycznych, zachwianiu ulega cała struktura osobowości, zagrożone stają się procesy poznawcze, emocjonalne. Typowymi objawami dla tego stadium są uczucie osamotnienia i alienacji, kryzysy rodzinne, małżeńskie, przyjacielskie depresja, nadciśnienie, wrzody.
Propozycje książkowe na tym etapie wypalenia zawodowego:
Jak zapobiegać wypaleniu?
Aby uniknąć wypalenia w wymiarze psychicznym, często upewniaj się, czy to, co robisz nadal jest ciekawe, czy nadal sprawia Ci satysfakcję. Działania profilaktyczne z zakresu zapobiegania wypaleniu zawodowemu nie są trudne do wykonania samodzielnie. Najważniejsza jest świadomość, że takie zagrożenie istnieje i zdecydowana postawa. Posiadasz olbrzymi potencjał i możliwości budowy efektywnego stylu przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu. Aktywność fizyczna, odpoczynek, relaks, hobby, lektura wartościowej książki, ma tu niebagatelne znaczenie. Szacunek i miłość do własnej osoby może przynieść bardzo dobre efekty.
Świetną czynnością jest skorzystanie z wiedzy i doświadczenia innych, dlatego podam Ci teraz kilka tytułów książek napisanych dla takich ludzi, jak Ty – szukających odpowiedzi na przyczyn, skutków i zwalczania wypalenia zawodowego.